Να μάθουμε ορθογραφία ή να μάθουμε πώς να μαθαίνουμε ορθογραφία; Η κατάκτηση της ορθογραφίας γίνεται σταδιακά σε όλα τα σχολικά χρόνια ενός παιδιού, μέσα από γραμματικούς, μνημονικούς κανόνες, αλλά και μέσα απο την επαφή με τα ίδια τα κείμενα.
Ένας από τους βασικούς στόχους του σχολείου είναι η προώθηση της αυτορρυθμιζόμενης μάθησης, μέσω της οποίας ο μαθητής θα μπορέσει να οικοδομήσει τον δικό του τρόπο επίλυσης των σχολικών του προβλημάτων. Στα πλαίσια της αυτορρύθμισης αυτής, ο μαθητής πρέπει κατά τη διάρκεια της μελέτης του να χρησιμοποιεί διάφορες γνωστικές στρατηγικές, τις οποίες αρχικά θα διδαχθεί και στη συνέχεια θα μπορεί να τις αναπροσαρμόσει, μέχρι να επιτύχει τον σκοπό του. Με τον τρόπο αυτό, η ευθύνη της μάθησης μεταβιβάζεται σταδιακά από τον ενήλικα στο παιδί, το οποίο εξελίσσει τη σκέψη τους. Ας δούμε λοιπόν, πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το παραπάνω πλαίσιο για την κατάκτηση των στόχων που αφορούν την ορθογραφία:
1. Ο εκπαιδευτικός στην τάξη διδάσκει την παρακάτω μεταγνωστική στρατηγική, μέσω της διαδικασίας του γωστικού προτύπου (mental modeling). Παράδειγμα τέτοιας διδασκαλίας μπορείτε να δείτε στο βίντεο που ακολουθεί. Ο βασικότερος τρόπος λειτουργίας του εκπαιδευτικού ως γνωστικού προτύπου γίνεται με τη χρήση της “φωναχτής σκέψης” , μέσω της οποίας οι μαθητές μπορούν να παρακολουθήσουν τον τρόπο χρήσης της στρατηγικής και να την εφαρμόσουν στη μελέτη της επόμενης ορθογραφίας.
2. Σε κάθε νέα ορθογραφία για μελέτη ο μαθητής εφαρμόζει την παραπάνω μεθοδο, εκφράζοντας με τη “φωναχτή του σκέψη” γνώσεις που έχει ήδη από το μάθημα της Γλώσσας (λεξιλόγιο και γραμματική), σε συνδυασμό και με διαδραστικό υλικό, όπως αυτό του τετραδίου ορθογραφίας, που φαίνεται στις παρακάτω εικόνες (Παραδείγματα 1, 2 και 3).
Πχ1: Λέξεις της θάλασσας με διπλά γραμματα πάνω στο μπλε χαρτάκι (θάλα-σσ-α, ά-μμ-ος, κό-κκ-ος) αλλά και με μονά κάτω από το χαρτάκι:
Πχ2: Έχει τόνο, έχει πόρτα, έχει και έψιλον γιώτα. Παραδείγματα λέξεων σε -είο υπάρχουν σημειωμένα στο τετράδιο, ανοίγοντας το πορτάκι.
Πχ3: Βασικοί κανόνες καταληκτικής ορθογραφίας από την ύλη της προηγούμενης τάξης.
3. Σε περίπτωση που κατά τη διόρθωση της ορθογραφίας υπάρχουν λάθη, καλό θα είναι να γράφονται λίγες φορές, αλλά “κρύβοντας” (πχ: με τη γόμα) τη παραπάνω λέξη, ώστε να μην αντιγράφει ο μαθητής μηχανικά τα γράμματα, αλλά να ελέγχει ο ίδιος εάν έχει μάθει σωστά το λάθος του.
Κλείνοντας, υπενθυμίζουμε ότι για την ορθογραφία εφαρμόζεται η υπερμάθηση, καθώς τα στοιχεία της είναι απαραίτητα για παραπέρα μάθηση σε όλα τα γλωσσικά μαθήματα. Υπερμάθηση, σύμφωνα με την Ψυχολογία είναι η συνέχιση της άσκησης, ακόμα και όταν διαπιστώνεται ότι έχει κατακτηθεί ο στόχος.